علی بن جهمابوالحسن علی بن جهم سامی (۱۸۸-۲۴۹ق)، از راویان و شاعران ناصبی اهل‌سنت که کینه‌ای شدید با اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) به ویژه امام علی (علیه‌السّلام) داشت. ۱ - معرفی اجمالیابوالحسن علی بن جهم بن بدر سامی بغدادی، اجداد وی خراسانی بودند، لیکن خودش در سال ۱۸۸ق در بغداد به دنیا آمد و در همان‌جا بزرگ شد و به تحصیل علوم حدیث، ادب و شعر پرداخت و جزء شعرا و محدثان مشهور روزگار خویش گردید. علی بن جهم بر مذهب اهل‌سنت و ناصبی و منحرف بود و کینه‌ای شدید با اهل‌بیت (علیهم‌السّلام) به ویژه امام علی (علیه‌السّلام) داشت، به طوری که به پدرش دشنام و ناسزا می‌گفت که چرا اسمش را علی گذاشت، [۲]
مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۴، ص۱۱۱.
از این رو اشعاری علیه آن امام سروده و برخی عالمان و شاعران شیعه در ردّ این شعرهای متعصبانه اشعاری سروده‌اند. وی قاضی حلوان بود و شعر نیز می‌سرود، چنان‌که با اشعار خود خلفایی همانند معتصم (خلافت ۲۱۸-۲۲۷ق)، واثق (خلافت ۲۲۷-۲۳۲ق) و متوکل عباسی (خلافت ۲۳۲-۲۴۷ق) را ستایش می‌کرد و با متوکل دوستی و مراوده بسیار داشت تا اینکه سال ۲۳۲ یا ۲۳۹ق بین او و متوکل خصومت و دشمنی ایجاد شد، لذا خلیفه او را به خراسان تبعید کرد و پس از چندی از خراسان به حلب منتقل شد و در آنجا به همراه جمعی به قصد قیام حرکت کرد، اما با بنی کلب درگیر و توسط آنها مجروح شد. سرانجام در سال ۲۴۹ق در منطقه حلب از دنیا رفت و در همان‌جا به خاک سپرده شد. اثر وی دیوان شعر است. عبدالله بن بسیط، محمد بن محمود خزائی، محمد بن یحیی، ابومسهر و دیگران اشعار او را روایت کرده‌اند. [۱۳]
ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۶۸.
[۱۴]
سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۴، ص۱۶۴.
۲ - پانویس
۳ - منبع• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۴۰، برگرفته از مقاله «علی سامی». رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 249 (قمری) | دشمنان اهل بیت | راویان اهل‌سنت قرن 3 (قمری) | شاعران خلفای عباسی | شاعران عراق قرن 3 (هجری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | مولفان قرن سوم
|